کد مطلب:28277 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:147

پیوند درشتی و نرمی












1419. امام علی علیه السلام - در نامه اش به یكی از كارگزارانش -: پس از حمد و سپاس خداوند؛ دهقانان شهر تو به سبب درشتی، سختی، ستم و تحقیر كردنشان، از تو شكایت دارند. من در كارشان نگریستم. آنان را به خاطر شركشان شایسته این نیافتم كه نزدیك شوند، و نیز به خاطر پیمانشان [ و در پناه اسلام بودن] شایسته نیست آنان رانده شوند. پس درباره آنان، درشتی ونرمی را درهم آمیز ومیان درشتی و مهربانی با آنان، در چرخش باش، و میان تقریب و نزدیك كردن و دور كردن و راندن، جمع كن، إن شاء اللَّه[1] ![2].

1420. تاریخ الیعقوبی: علی علیه السلام به عمر بن مسلمه اَرحبی نوشت: پس از حمد و سپاس خداوند؛ دهقانانِ منطقه ات، از درشتی ات شكایت كرده اند و من در كار آنان نگریستم و خیری ندیدم. باید موضع تو میانه باشد: نرمی ای آمیخته با درشتی. [ البته] بدون ستم و كم گذاشتن. چرا كه آنان، گرچه با خواری، ما را به سر و سامان می رسانند. پس حقی را كه بر آنان داری از ایشان با خواری بستان و غیرِ خدا را دوست مگیر. خداوند عز و جل فرموده است: «لَا تَتَّخِذُواْ بِطَانَةً مِّن دُونِكُمْ لَا یَأْلُونَكُمْ خَبَالًا؛[3] از غیرِ خودتان دوست و هم راز مگیرید. آنان از هیچ نابكاری در حقّ شما كوتاهی نورزند» و خداوند عز و جل درباره اهل كتاب فرموده است: «لَا تَتَّخِذُواْ الْیَهُودَ وَالنَّصَرَی أَوْلِیَآءَ؛[4] یهود و نصارا را به عنوان دوست، انتخاب مكنید» و خداوند - تبارك و تعالی - فرموده است: «وَمَن یَتَوَلَّهُم مِّنكُمْ فَإِنَّهُ و مِنْهُمْ؛[5] و هر كس از شما آنها را به دوستی گیرد، از آنان خواهد بود». با گرفتن مالیاتشان آنان را آزرده خاطر ساز و در برابر آنان، آماده باش و از ریختن خون آنان، برحذر باش. والسلام[6] !

1421. امام علی علیه السلام - در نامه اش به یكی از كارگزارانش -: پس از حمد و سپاس خداوند؛ تو از آنانی كه در یاریِ دین، از آنان پشتیبانی خواهم و خودستایی گنهكاران را با او از بین بَرَم، و رخنه مرزهای بیم آور را با او ببندم. پس در آنچه برایت مهمّ است، از خداوند، كمك بجو و درشتی و نرمی را درهم آمیز و آن جا كه مهربانی باید، مهربانی پیشه كن و آن جا كه جز درشتی به كار نیاید، درشتی پیش گیر. در برابر شهروندان، فروتن باش و با آنان، گشاده رویی كن و نرمخویی نما. با آنان، یكسان رفتار نما در نگاه با گوشه چشم، و نگاه خیره، و در اشاره و تحیّت گفتن؛ تا بزرگان، در تو طمعِ ستم نكنند و ناتوانان، از عدالتت مأیوس نگردند. والسلام[7] !









    1. در كتاب أنساب الأشراف آمده كه این نامه را برای عمرو بن سلمه نوشت و در آن به جای «پس درباره آنان درشتی و نرمی را در هم آمیز...» آمده است: «بدون آن كه مورد ستم قرار گیرند و پیمانشان شكسته شود؛ لیكن خراج بپردازند و برای حفظ آنان نبرد بیش از توانشان از آنان ستانده نشود، بدین مطلب تو را فرمان دادم و خداوند، كمك كار است. والسلام!».
    2. نهج البلاغة: نامه 19، بحار الأنوار: 694/489/33 أنساب الأشراف: 390/2.
    3. آل عمران، آیه 118.
    4. مائده، آیه 51.
    5. مائده، آیه 51.
    6. تاریخ الیعقوبی: 203/2.
    7. نهج البلاغة: نامه 46، الأمالی مفید: 4/80 و در آن نوشته شده كه این نامه را پس از كشته شدن محمّد بن ابی بكر به مالك اشتر نوشت؛ ولی بر حسب ظاهر درست نیست؛ چرا كه شهادت محمّد بن ابی بكر، پس از شهادت مالك رُخ داده است.